Dodatek uzupełniający czyli „zło konieczne”.
10 lutego 2016
Ustawa Karta Nauczyciela w art. 30 ust. 1 wskazuje, iż wynagrodzenie nauczycieli składa się z:
1) wynagrodzenia zasadniczego;
2) dodatków: za wysługę lat, motywacyjnego, funkcyjnego oraz za warunki pracy;
3) wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw;
4) nagród i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy, z wyłączeniem świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i dodatków socjalnych określonych w art. 54.
Wysokość wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela uzależniona jest od stopnia awansu zawodowego, posiadanych kwalifikacji oraz wymiaru zajęć obowiązkowych, a wysokość dodatków odpowiednio od okresu zatrudnienia, jakości świadczonej pracy i wykonywania dodatkowych zadań lub zajęć, powierzonego stanowiska lub sprawowanej funkcji oraz trudnych lub uciążliwych warunków pracy.
Średnie wynagrodzenie nauczycieli stanowi dla:
1) nauczyciela stażysty – 100%,
2) nauczyciela kontraktowego – 111%,
3) nauczyciela mianowanego – 144%,
4) nauczyciela dyplomowanego – 184%
– kwoty bazowej, określanej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej.
Od 2012 roku kwota bazowa nie uległa zmianie i wynosi 2717,59zł (średnie wynagrodzenie nauczyciela stażysty).
W terminie do dnia 20 stycznia organ prowadzący szkołę przeprowadza analizę poniesionych w poprzednim roku kalendarzowym wydatków na wynagrodzenia nauczycieli w odniesieniu do wysokości średnich wynagrodzeń, o których mowa w art. 30 KN, oraz średniorocznej struktury zatrudnienia nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego. W przypadku nieosiągnięcia wysokości średnich wynagrodzeń, organ prowadzący szkołę ustala kwotę różnicy między wydatkami poniesionymi na wynagrodzenia nauczycieli w danym roku, a iloczynem średniorocznej liczby etatów nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego oraz średnich wynagrodzeń nauczycieli, o których mowa w art. 30 KN. Kwota różnicy, jest dzielona między nauczycieli zatrudnionych i pobierających wynagrodzenie w roku, dla którego ustalono kwotę różnicy i wypłacana w terminie do dnia 31 stycznia roku kalendarzowego następującego po roku, dla którego wyliczono kwotę różnicy, w formie jednorazowego dodatku uzupełniającego ustalanego proporcjonalnie do okresu zatrudnienia oraz osobistej stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela, zapewniając tym samym osiągnięcie średnich wynagrodzeń na poszczególnych stopniach awansu zawodowego.
Jednocześnie dodatek uzupełniający nie może być uwzględniony, jako składnik poniesionych wydatków na wynagrodzenia nauczycieli w odniesieniu do wysokości średnich wynagrodzeń, o których mowa w art. 30 KN w roku, w którym został wypłacony!
TK rozpatrując zgodność wypłaty dodatku wyrównawczego z Konstytucją przypomniał, m.in., że przepis Karty Nauczyciela mówiący o obowiązku wypłacania nauczycielom tzw. średniego wynagrodzenia nie jest przepisem nowym, lecz obowiązuje od kilkunastu lat. Wprowadzono wówczas także przepis, zgodnie, z którym samorządy, związki zawodowe i dyrektorzy szkół mieli wspólnie wypracowywać, co roku takie regulaminy wynagradzania, by uzyskiwać to średnie wynagrodzenie. Był to „mechanizm nieskuteczny, stąd w jego miejsce ustawodawca wprowadził mechanizm skuteczny, ale bolesny” jak zauważyła sędzia TK. Sędzia TK zaznaczyła, że zasada dotycząca średnich wynagrodzeń nie zmieniła się, zmienił się tylko mechanizm ich egzekwowania.
Sędzia podkreśliła, że dodatki uzupełniające muszą wypłacać tylko te samorządy, które nie wypłacały średnich wynagrodzeń. Mówiła, że dodatki to część wynagrodzenia, którego samorządy chcąc zaoszczędzić nie wypłaciły nauczycielom.
W powiecie przysuskim jedynie Starostwo Powiatowe, jako OP nie wypłaca dodatku uzupełniającego. Przyczyną osiągania średnich wynagrodzeń przez Powiat jest wypłacany dodatek za warunki pracy dla nauczycieli zatrudnionych w Młodzieżowych Ośrodkach Wychowawczych i Młodzieżowych Ośrodkach Socjoterapii.
Pozostałe organy prowadzące wypłacają dodatek uzupełniający. W skali całego powiatu kwota dodatku w latach 2012 – 2013 przekraczała milion złotych rocznie!
W latach 2014-2015 kwota wynosi jeszcze ponad dziewięćset tysięcy złotych w roku.
Najwięcej, bo ponad dwieście tysięcy złotych rocznie w formie dodatku uzupełniającego płaci gmina w Potworowie. Średnio rocznie powyżej stu tysięcy złotych w formie dodatku wypłacają gminy: Przysucha, Rusinów, Wieniawa i Odrzywół. Najmniej, od kilku do kilkudziesięciu tysięcy płacą gminy w Gielniowie i Klwowie.
Jednostki samorządu terytorialnego mogą uniknąć wypłaty dodatku uzupełniającego dokonując regulacji płac poprzez zwiększenie środków na niektóre składniki wynagrodzenia np. zwiększając dodatki motywacyjne, funkcyjne czy fundusz nagród…
Stoimy na stanowisku, iż wypłata wszystkim po równo dodatku uzupełniającego niezależnie od efektów i jakości pracy jest niczym nieuzasadniona i działa często demotywująco na nauczycieli. Rodzi też niezadowolenie społeczne będąc odbierany, jako nienależna „czternasta” pensja dla nauczycieli.
Zarząd Oddziału Powiatowego ZNP w Przysusze w planie pracy na 2016 rok przyjął zapis o potrzebie renegocjacji i uzgodnień regulaminów wynagradzania nauczycieli szczególnie w tych jednostkach samorządu terytorialnego, gdzie kwoty dodatku są najwyższe!
W tym miesiącu dokonaliśmy pierwszych uzgodnień treści regulaminu wynagradzania nauczycieli w Gminie Przysusze. Tu zapewne wzrosną dwukrotnie dodatki motywacyjne oraz funkcyjne!