Ograniczenie zatrudnienia nauczycielowi
24 maja 2014
Ograniczenie zatrudnienia nauczyciela mianowanego.
Do ograniczenia zatrudnienia nauczyciela mianowanego wymagana jest jego zgoda, chyba że dyrektor rozwiąże stosunek pracy i zawrzeć kolejną umowę o pracę na część etatu. Może jednak tego dokonać tylko w przypadkach określonych w art. 20 Karty Nauczyciela.
Zmniejszenie zatrudnienia nauczyciela mianowanego zatrudnionego na pełen etat, a więc na podstawie mianowania, może nastąpić poprzez ograniczenie zatrudnienia za zgodą nauczyciela albo przez rozwiązanie stosunku pracy na podstawie mianowania w trybie wypowiedzenia albo porozumienia stron i następnie zawarcie umowy o pracę na część etatu. Zawiadomienie związku zawodowego jest konieczne tylko w przypadku wypowiedzenia stosunku pracy, czyli na podstawie jednostronnej czynności dyrektora.
Uzasadnienie
Do nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania nie ma zastosowania art. 42 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p., stąd też dyrektor nie może dokonać wypowiedzenia zmieniającego, ponieważ przepisy ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela – dalej KN w sposób wyczerpujący regulują dopuszczalne przypadki modyfikacji i zakończenia stosunku pracy nauczyciela na podstawie mianowania.
Gdyby dyrektor zespołu szkół i nauczyciel uzgodnili sposób zmniejszenia zatrudnienia, mogliby zawrzeć stosowne porozumienie, które mogłoby w szczególności mieć następującą treść: „1. Strony zgodnie oświadczają, że z dniem 31 sierpnia 2012 r. rozwiązują stosunek pracy nawiązany w dniu … na podstawie mianowania. 2. Od dnia 1 września 2012 r. Nauczyciel będzie zatrudniony w Zespole Szkół na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w wymiarze zajęć 14/18, za wynagrodzeniem zasadniczym w wysokości ….. zł.”.
Konieczne będzie rozwiązanie w pierwszej kolejności stosunku pracy na podstawie mianowania, ponieważ z jednym tylko wyjątkiem, omówionym poniżej, podstawą zatrudnienia nauczyciela mianowanego zatrudnionego na część etatu nie może być mianowanie (art. 10 ust. 5 pkt 6 i ust. 6 KN).
Gdyby nauczyciel nie zgodził się na takie rozwiązanie, dyrektor mógłby w sposób jednostronny rozwiązać stosunek pracy w trybie wypowiedzenia dokonanego najpóźniej w dniu 31 maja 2012 r., ale tylko w razie częściowej likwidacji szkoły albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć (art. 20 ust. 1 pkt 2 i ust. 3 KN). W takim przypadku przed jego dokonaniem musiałby na podstawie art. 20 ust. 5a KN zawiadomić o swym zamiarze związek zawodowy, którego nauczyciel jest członkiem, lub który mimo braku członkostwa reprezentuje jego indywidualne interesy na podstawie art. 7 ust. 2 zd. 1 i art. 26 pkt 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 z późn. zm.) – dalej u.z.z. Wypowiedzenie doręczone nauczycielowi mogłoby mieć następującą treść: „wypowiadam stosunek pracy zawarty w dniu … z zachowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia, który upłynie w dniu 31 sierpnia 2012 r. Przyczynę wypowiedzenia stanowi ….. . Od niniejszego wypowiedzenia może się Pani/Pan odwołać do Sądu Pracy w … w terminie 7 dni od doręczenia. Wypowiedzenie będzie bezskuteczne, jeśli przed upływem jego okresu złoży Pan/Pani pisemny wniosek o przeniesienie w stan nieczynny. W przypadku, gdy wyrazi Pani/Pan gotowość dalszego zatrudnienia w Zespole Szkół, informuję, że jest to możliwe po upływie okresu wypowiedzenia na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w wymiarze 14/18”.
Przyczyna wypowiedzenia musi być sformułowana w sposób konkretny i zrozumiały oraz być rzeczywista.
Istnieje jeszcze jedna możliwość obniżenia zatrudnienia nauczyciela i to przy zachowaniu dotychczasowej podstawy stosunku pracy, czyli mianowania. Mianowicie jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki: zachodzą okoliczności wskazane w art. 20 ust. 1 pkt 2 KN, nauczyciel miałby mieć zmniejszone zatrudnienie nie niżej niż do 1/2 etatu i proporcjonalnie zmniejszone wynagrodzenie oraz nauczyciel wyrazi zgodę na taką zmianę warunków zatrudnienia (art. 22 ust. 2 KN). Pismo dyrektora mogłoby mieć następującą treść: „Na podstawie art. 22 ust. 2 Karty Nauczyciela może Pani/Pan wyrazić zgodę na ograniczenie zatrudnienia do wymiaru …./…. etatu i proporcjonalnego zmniejszenia wynagrodzenia. Pisemną zgodę proszę złożyć do dnia ……”.
Termin ten powinien przypadać przed dniem 31 maja 2012 r., aby w razie braku zgody lub braku odpowiedzi dyrektor miał czas na dokonanie wypowiedzenia w trybie art. 20 ust. 1 pkt 2 KN, gdyż taki obowiązek nakłada na niego art. 22 ust. 2 KN. Ponieważ w takim przypadku modyfikacja warunków zatrudnienia następuje za zgodą nauczyciela, przepisy nie nakładają na dyrektora obowiązku konsultacji ze związkiem zawodowym.
Propozycję ograniczenia zatrudnienia można także zawrzeć w wypowiedzeniu – wówczas zastąpi ona przedstawioną wyżej propozycję zatrudnienia na podstawie umowy o pracę; również w tym przypadku dyrektor powinien wskazać datę, w jakiej oczekuje pisemnej zgody nauczyciela, np. w ostatnim dniu połowy okresu wypowiedzenia.
Na zakończenie należy wskazać, że jeśli nie zachodzą okoliczności wskazane w art. 20 ust. 1 pkt 2 KN i nauczyciel nie wyraża zgody na rozwiązanie stosunku pracy na podstawie mianowania w trybie porozumienia stron i następnie zawarcie umowy o pracę, dyrektor nie może jemu jednostronnie zmienić ani wypowiedzieć stosunku pracy, gdyż zatrudnienie przez mianowanie podlega szczególnej ochronie.
Propozycja ograniczenia zatrudnienia powinna być przedłożona nauczycielowi w oddzielnym dokumencie. Dopiero w razie braku zgody nauczyciela stosujemy art. 20 Karty nauczyciela, czyli wręczenie nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania wypowiedzenia. Karta nauczyciela nie przewiduje bezskuteczności wypowiedzenia w przypadku wyrażenia zgody na ograniczenie zatrudnienia. Bezskuteczność wypowiedzenia dotyczy tylko wniosku o przeniesieni w stan nieczynny.
Taki dokument powinien mieć określona strukturę:
Tytuł: Propozycja ograniczenia zatrudnienia (art. 22 ust. 2 KN)
Treść:
Niniejszym proponuje Panu/Pani ograniczenie zatrudnienia na podstawie mianowania, zgodnie z art. 22 ust. 2 Karty nauczyciela, do wymiaru …… godzin zajęć i proporcjonalnego zmniejszenia wynagrodzenia do wysokości………….. W organizacji roku szkolnego 2013/2014 przewidywane jest dla Pani/Pana …….. godzin zajęć zgodnie z posiadanymi przez Panią/Pana kwalifikacjami i brak jest możliwości uzupełnienia godzin dla zapewnienia pracy w pełnym wymiarze.
Oświadczenie o wyrażeniu zgody na ograniczenie wymiaru zatrudnienia i proporcjonalne zmniejszenie wynagrodzenia powinno być złożone w formie pisemnej do dnia …….
Jednocześnie informuje, ze wyrażenie zgody na ograniczenie wymiaru zatrudnienia nie powoduje zmiany podstawy prawnej stosunku pracy – dalej będzie Pan/Pani zatrudniona na podstawie mianowania.
Dyrektor szkoły występując z propozycją ograniczenia zatrudnienia powinien zakreślić termin do złożenia oświadczenia woli w tej kwestii. Po upływie wskazanego terminu, w sytuacji nieuzyskania zgody nauczyciela, dyrektor może rozwiązać stosunek pracy za trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia i ze skutkiem na koniec roku szkolnego. Należy zaznaczyć, że brak reakcji nauczyciela jest także brakiem zgody, ponieważ przepis zakłada, aby wyrażenie zgody na ograniczenie zatrudnienia było wyraźnym oświadczeniem woli. Nie można bowiem takiego oświadczenia w tym przypadku domniemywać.
Oświadczenie woli nauczyciela powinno być wyrażone w formie pisemnej, np.:
Niniejszym oświadczam, że wyrażam zgodę/nie wyrażam zgody na ograniczenie wymiaru zatrudnienia i proporcjonalne zmniejszenie wynagrodzenia na warunkach zaproponowanych mi w piśmie Pani Dyrektor/ Pana Dyrektora z dnia ……………….., znak ……………….. .
Wypowiedzenie powinno zawierać następująca treść:
Na podstawie art. 20 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (Dz. U. z 2006 r., Nr 97, poz. 674, z późn. zm.) rozwiązuję z Panią/Panem stosunek pracy zawarty przez mianowanie., za trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia, który upłynie w dniu 31 sierpnia 2013 r.
U z a s a d n i e n i e:
Rozwiązanie stosunku pracy następuje w związku ze zmianami organizacyjnymi – mniejszy nabór do klas pierwszych oraz zmianami planów nauczania powodującymi, od 1 września 2013 r. zmniejszenie liczby godzin dla nauczycieli (………..) co uniemożliwia dalsze Pani/Pana zatrudnienie w pełnym wymiarze zajęć. Z przyjętego arkusza organizacji pracy szkoły na rok szkolny ……………….. wynika, że ………(opis zmian organizacyjnych lub planu nauczania)
Niniejsze wypowiedzenie stanie się bezskuteczne w przypadku złożenia przez Panią,/Pana w terminie do 30 dni od dnia doręczenia wypowiedzenia, pisemnego wniosku o przeniesienie w stan nieczynny.
W razie niezłożenia wniosku o przeniesienie w stan nieczynny z dniem rozwiązania stosunku pracy zostanie Pani/Panu wypłacona odprawa pieniężna w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego, tj……………………
W terminie 7 dni od dnia doręczenia niniejszego pisma przysługuje Pani prawo wniesienia odwołania do Sądu Rejonowego – Sądu Pracy w …………………
Zwracamy uwagę, że trzeba dokładnie opisać, że to wynika z zatwierdzonego arkusza organizacyjnego, dookreślić, na czym polegają zmiany organizacyjne, a na czym zmiany planów nauczania, dlaczego został zwolniony akurat ten, a nie inny nauczyciel. Tak szczegółowe uzasadnienie zmniejszy prawdopodobieństwo zakwestionowania wypowiedzenia przez sąd pracy w przypadku odwołania się nauczyciela.