Organ prowadzący nie może ingerować w kadrowe decyzje dyrektora szkoły.
10 października 2015
Dyrektor szkoły samodzielnie podejmuje decyzje kadrowe, gwarantuje mu to Karta Nauczyciela i Ustawa o systemie oświaty.
Zwierzchnictwo służbowe organu prowadzącego sprowadza się tylko do tej kategorii spraw, które wprost wynikają z ustawy. Realizacją tej dyspozycji jest art. 34 ust. 1 i ust. 2 ustawy o systemie oświaty (u.s.o.), który określa zakres kompetencji nadzorczych organu prowadzącego. Układ stosunków i zależności dyrektora szkoły ogranicza kompetencje organu prowadzącego szkołę jedynie do nadzoru nad jego działalnością w zakresie spraw finansowych i administracyjnych (podobnie: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 19 lutego 2002 r., II SA 3053/01.
Niedopuszczalne jest ograniczanie przez organ wykonawczy samorządu terytorialnego kompetencji dyrektora szkoły w przedmiocie prowadzenia polityki kadrowej (podobnie: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 11 marca 2009 r., I OSK 1528, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 24 września 2008 r.
Należy ponadto podnieść, że brak jest podstaw prawnych do uznania organu samorządu terytorialnego za organ zarządzający szkołą w rozumieniu art. 31 Kodeksu pracy (podobnie: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 19 lutego 2002 r., sygn. akt II SA 3053/01).
Tak więc organ taki nie może przypisywać sobie kompetencji pracodawcy sensu largo (tj. traktowania siebie jako pracodawcy wobec nauczyciela-dyrektora szkoły, jak i pracowników szkoły).
Kompetencje organu prowadzącego zostały wyraźnie określone w obowiązującym prawie i nie można ich interpretować rozszerzająco. Organ samorządu terytorialnego nie jest pracodawcą, dokonującym za szkołę czynności prawnych z zakresu stosunku pracy wobec jej dyrektora. Zatrudnianie i zwalnianie kierowników samorządowych jednostek organizacyjnych przez właściwe organy samorządu terytorialnego w żadnym razie nie oznacza, że organy te przez powołanie dyrektora szkoły uzyskują względem niego kompetencje w zakresie, w jakim przepisy prawa pracy upoważniają pracodawcę do kierowania pracą podporządkowanych mu pracowników. Dyrektor szkoły jest pracownikiem szkoły a nie zarządu organu samorządu terytorialnego i szkoła jako jednostka organizacyjna jest jego pracodawcą. Dyrektor szkoły nie ma nad sobą bezpośredniego przełożonego kierującego jego pracą (podobnie: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24.11.1999 r., II SA 1735/99, Pr. Pracy 2000/4/37).
Fakt, że szkoły są prowadzone przez organy samorządu terytorialnego, nie oznacza, że szkoły przestały być pracodawcami dla zatrudnionych w nich nauczycieli i innych pracowników (podobnie: wyrok Sądu Najwyższego z 11.09.1998 r., II UKN 196/98, OSNP 1999/18/589…).
W uzasadnieniu do wyroku z dnia 27 stycznia 2010 r. Naczelny Sąd Administracyjny (I OSK 1570/09, Lex 595210) stwierdził, że zgodnie z art. 39 ust. 3 pkt 1 u.s.o. dyrektor decyduje w sprawach zatrudnienia i zwalniania nauczycieli i innych pracowników szkoły lub placówki. Wynikająca z tego przepisu samodzielność dyrektora w sprawach związanych z zatrudnianiem personelu szkoły lub placówki oświatowej wyklucza jakąkolwiek ingerencję ze strony organu prowadzącego w kwestie personalne. Zatem NSA wyraził tezę, że kwestia organizacji pracy szkoły obejmującej kwestie kadrowe jest wyłączną kompetencją dyrektora szkoły.
Podobne stanowisko do zaprezentowanego przez Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie, zawarł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach z dnia 5 listopada 2012 r. (sygn. IV SA/Gl 676/12). Sąd ten stwierdził, że zarządzenie wydane przez organ prowadzący, które narzuca dyrektorom szkół i innych placówek oświatowych konkretne wytyczne i rozwiązania dotyczące organizacji szkół, nie jest zgodne z przepisami prawa.
Powyższą argumentację podtrzymał Wojewoda Zachodniopomorski w rozstrzygnięciu nadzorczym z 26 maja 2010 r. (NK.4.K.0911/50/2010). Stwierdził on, że zapisy zarządzenia dotyczące zatrudniania nauczycieli naruszają normę art. 39 ust. 3 u.s.o., tak więc to dyrektor szkoły jest kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole pracowników i to on decyduje w sprawach zatrudnienia. To szkoła jest dla nauczycieli pracodawcą, zaś prawo nie przewiduje w tych sprawach współdziałania z innymi podmiotami.
W ten sam sposób orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w wyroku z 20 grudnia 2012 r. (sygn. II SA/Rz 1145/12), stwierdzając, że nadzór finansowy i organizacyjny w żadnym wypadku nie obejmuje ingerencji w uprawnienia dyrektora, jako pracodawcy. Zakaz ingerencji organu prowadzącego w kompetencje dyrektora wynika także z art. 34b u.s.o., zgodnie z którym organ prowadzący szkołę może ingerować w jej działalność wyłączenie w zakresie i na zasadach określonych w ustawie.
Jeżeli w Twojej szkole jest inaczej napisz do nas ([email protected]).
ZG ZNP